Trafik Kazasında Kusur Oranına İtiraz

Trafik kazası sonrası tutulan “Kaza Tespit Tutanağı” ve bu tutanağa istinaden belirlenen kusur oranı, sürecin kaderini belirleyen en kritik unsurdur. Sigorta şirketinin hasarı karşılayıp karşılamayacağı, aracınızdaki değer kaybının tazmini ve hatta karşı tarafın hasarını cebinizden ödeyip ödemeyeceğiniz tamamen bu orana (%0, %50, %75 veya %100) bağlıdır. Peki, kazaya karışan taraflar veya polis tarafından belirlenen bu oranın hatalı olduğunu, kazanın oluş şekline uymadığını düşünüyorsanız ne yapmalısınız? Tuva Hukuk olarak, hak kaybı yaşamamanız için trafik kazası kusur oranına itiraz yollarını ve bu süreçte dikkat etmeniz gerekenleri adım adım anlattık.

Trafik Kazası Kusur Oranı

Trafik kazası sonrası yaşanan şoku atlattıktan sonra, araç sahiplerini bekleyen en büyük stres kaynağı **”Kusur Oranı Raporu”**dur. Sigorta şirketleri veya polis tarafından belirlenen bu oranlar, her zaman gerçeği yansıtmayabilir.

Haklı olduğunuzu bildiğiniz bir kazada “%100 Kusurlu” veya “%50 Kusurlu” sayılmanız; aracınızın tamir masrafını alamamanıza, aracınızda oluşan değer kaybını talep edememenize ve sigorta primlerinizin artmasına neden olur.

Trafik Kazası Kusur Oranı Neden Bu Kadar Önemli?

Kusur oranı (0, %25, %50, %75, %100), kazanın faturasını kimin ödeyeceğini belirler.

• %100 Haklıysanız (Kusur %0): Karşı tarafın sigortası aracınızı yaptırır, değer kaybınızı öder, varsa hastane masraflarınızı karşılar.
• %100 Kusurluysanız: Kendi aracınızın masrafını (kaskonuz yoksa) cebinizden ödersiniz. Karşı tarafın masraflarını sigortanız öder ama priminiz artar. Değer kaybı alamazsınız.
• %50-%50 Kusur: Masraflar yarı yarıya paylaşılır.

Bu yüzden, “%25’lik bir hata” bile binlerce liralık kayba neden olabilir. Bu nedenle kusur oranına itiraz çok önemli bir konudur.

Hatalı bir kusur oranı tespiti, sadece manevi olarak haklılığınızın gölgelenmesi demek değildir; aynı zamanda ciddi mali sonuçlar doğurur:

• Hasar Ödemesi: Kusurluysanız, kasko poliçeniz yoksa kendi hasarınızı kendiniz ödersiniz.
• Değer Kaybı: Haklı olduğunuz bir kazada “kusurlu” görünürseniz, aracınızda oluşan değer kaybı tazminatını alamazsınız.
• Sigorta Primleri: Hatalı kusur kaydı, sonraki yıllarda trafik sigortası ve kasko primlerinizin fahiş oranda artmasına neden olur.

Peki, “Kaza tespit tutanağı kesin midir?” Hayır. Hatalı tutulan raporlara ve yanlış belirlenen kusur oranlarına itiraz etmek ve bu durumu lehinize çevirmek hukuken mümkündür. Tuva Hukuk olarak, bu süreçte izlemeniz gereken yolları “Maddi Hasarlı” ve “Yaralamalı” kazalar olarak ikiye ayırarak inceledik.

Sadece Maddi Hasarlı Kaza (Anlaşmalı Tutanak)

Kazada yaralanma yoksa ve taraflar “Anlaşmalı Kaza Tespit Tutanağı” tutmuşsa, kusur oranını polis değil, sigorta şirketlerinin mutabakatı (TRAMER/SBM sistemi) belirler.

SBM (Tramer) Sonucuna İtiraz Süreci

Rapor sisteme girildikten sonra sigorta şirketleri 3 gün içinde kusur dağılımını yapar. Kusur oranı belirlenip tarafınıza (SMS veya e-mail ile) bildirildikten sonra 5 iş günü içinde itiraz etme hakkınız vardır. İtirazlar, doğrudan tutanağın girildiği sisteme (sbm.org.tr) veya sigorta şirketinize yapılabilir. İtiraz üzerine dosya “Kusur Değerlendirme Komisyonu”na gider ve 3 gün içinde kesin karar verilir.

5 Günü Kaçırdım veya İtirazım Reddedildi, Ne Yapmalıyım?

Eğer SBM üzerinden sonuç alamazsanız yolun sonu değildir. Hukuki süreç asıl şimdi başlar: Sigorta Tahkim Komisyonu‘na başvuru en hızlı ve etkili yoldur. Bilirkişi incelemesi talep edilerek kusur oranının yeniden hesaplanması istenir. (Genellikle 4-6 ayda sonuçlanır). Buna göre Asliye Hukuk veya Asliye Ticaret Mahkemesi’nde “Kusur Tespiti Davası” açılabilir.

Yaralamalı veya Ölümlü Kaza (Polis/Jandarma Raporu)

Kazada yaralanma veya ölüm varsa, tutanağı polis veya jandarma tutar. Bu, resmi bir belgedir ve SBM üzerinden (internet sitesinden) itiraz edilemez.

Polis Raporuna İtiraz Yolları

Polisin tuttuğu tutanak “aksi ispat edilene kadar” geçerlidir. Ancak polisler de hata yapabilir, kaza yerini yanlış yorumlayabilir veya delilleri gözden kaçırabilir. Bu durumda kaza tespit tutanağına karşı; tutanağın düzenlendiği yerdeki Sulh Ceza Hakimliği’ne itiraz edilebilir. Eğer olayla ilgili bir ceza soruşturması (taksirle yaralama vb.) başladıysa, Savcılığa dilekçe vererek “Kusur Bilirkişi Raporu Alınması” talep edilir. Adli Tıp Kurumu Trafik İhtisas Dairesi veya uzman bilirkişiler, polisin raporunu değiştirebilir. Tazminat davası açıldığında, mahkeme polisin raporuyla bağlı değildir. Dosyayı yeniden bilirkişiye gönderir. Mahkeme bilirkişisinin raporu, polis raporundan üstündür.

İtiraz İçin Hangi Deliller Gereklidir?

Kusur oranını değiştirmek “Ben haklıyım” demekle olmaz, delil sunmak gerekir. İtiraz dilekçesine şunlar eklenmelidir:

• Araç İçi Kamera Görüntüleri: En güçlü delildir.
• Mobese veya İşyeri Kamera Kayıtları: Kazayı gören çevre kameraları.
• Fotoğraflar: Kaza anındaki araçların duruş pozisyonu, fren izleri, yolun durumu.
• Tanık Beyanları: Kazayı görenlerin ifadeleri.

Kusur Oranına İtiraz Yolları ve Mercileri

Kusur oranına itiraz; tutanağın kim tarafından tutulduğuna (polis/jandarma mı, yoksa sürücüler arası anlaşmalı tutanak mı?) ve sürecin hangi aşamada olduğuna göre farklı mercilere yapılır.

1. Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi (SBM) Üzerinden İtiraz

Eğer kaza maddi hasarlıysa ve taraflar kendi aralarında “Anlaşmalı Kaza Tespit Tutanağı” tutmuşsa, kusur oranları Tramer sistemi üzerinden sigorta şirketlerince belirlenir.

• Süre: Kusur oranı sisteme girildikten sonra 5 iş günü içinde itiraz etme hakkınız vardır.
• Nasıl Yapılır: sbm.org.tr adresinden veya e-Devlet üzerinden “Kaza Tespit Tutanağı Sorgulama ve İtiraz” menüsünü kullanarak itirazınızı gerçekleştirebilirsiniz.
• Sonuç: İtirazınız üzerine dosya, Tramer bünyesindeki Kusur Değerlendirme Komisyonu tarafından yeniden incelenir ve kesin karara bağlanır.

2. Sigorta Tahkim Komisyonu’na Başvuru

Eğer SBM (Tramer) üzerinden yaptığınız itirazdan sonuç alamazsanız veya 5 günlük süreyi kaçırdıysanız, bir sonraki etkili yol Sigorta Tahkim Komisyonu‘dur.

• Bu yol, mahkemelere göre daha hızlı ve daha az masraflı bir çözüm yöntemidir.
• Komisyona başvurabilmek için öncelikle ilgili sigorta şirketine yazılı olarak başvurup ret cevabı almanız (veya 15 gün içinde cevap alamamanız) gerekir.
• Tahkim hakemleri, dosyayı inceleyerek kusur oranını yeniden belirleyebilir.

3. Yargı Yolu: Trafik Mahkemesi ve Asliye Hukuk Mahkemesi

Eğer tutanak polis veya jandarma (kolluk kuvveti) tarafından tutulmuşsa, buna itiraz SBM üzerinden yapılamaz. Bu durumda yargı yolu devreye girer:

• Sulh Ceza Hakimliği: Polis tarafından düzenlenen kaza tespit tutanağına karşı, tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren 15 gün içinde Sulh Ceza Hakimliği’ne başvurarak tutanağın iptali veya düzeltilmesi istenebilir.
• Asliye Hukuk (veya Ticaret) Mahkemesi: Kusur oranının tespiti ve buna bağlı tazminat (değer kaybı, hasar bedeli) talepleri için “Kusur Tespiti Davası” veya doğrudan tazminat davası açılabilir. Mahkeme, dosyayı Adli Tıp Kurumu Trafik İhtisas Dairesi’ne veya uzman bilirkişilere göndererek kusur oranını bilimsel verilere göre yeniden hesaplatır.

Kazadan Hemen Sonra Yapılması Gerekenler: Hak Kaybını Önleyin

Kusur oranına yapacağınız itirazın başarılı olması, elinizdeki delillerin gücüne bağlıdır. Kazadan hemen sonra atacağınız şu adımlar, itiraz sürecinde elinizi güçlendirir:

1. Aracı Oynatmayın: Trafiği tehlikeye düşürmüyorsa, polis gelene veya fotoğraflar çekilene kadar araçların konumunu değiştirmeyin.
2. Detaylı Fotoğraflama: Sadece hasarı değil, araçların yoldaki duruşunu, fren izlerini, trafik levhalarını ve yol durumunu geniş açıyla fotoğraflayın.
3. Kamera Kayıtları: Çevredeki iş yerleri, MOBESE veya araç içi kamera kayıtlarını hızla temin etmeye çalışın.
4. Tutanak İfadesi: Anlaşmalı tutanak tutuyorsanız, kazanın oluş şeklini net ve doğru ifadelerle yazın. Şematik çizimi özenle yapın.
5. Uzman Desteği: Süreç karmaşıksa, bir avukattan veya trafik bilirkişisinden hukuki/teknik görüş alın.

Sıkça Sorulan Sorular

Kusur oranına itiraz için avukat şart mı?

Zorunlu değildir ancak teknik bir konudur. Dilekçenizde Karayolları Trafik Kanunu’nun ilgili maddelerine (Örn: “Sağdan gelene yol verme kuralı ihlali” vb.) atıf yapmak ve bilirkişi dilini kullanmak, sonucu değiştirmek için kritiktir.

Kusur oranı değişirse tazminat alabilir miyim?

Evet. Örneğin %100 kusurlu iken itiraz sonucu %0 kusurlu (haklı) çıkarsanız; karşı tarafın sigortasından aracınızın hasar bedelini, değer kaybını ve (ticari araçsa) kazanç kaybını faiziyle geri alabilirsiniz.

İtiraz süresi ne kadardır?

• SBM (Tramer) sistemi içi itiraz: 5 Gün.
• Dava yoluyla itiraz: Genel zamanaşımı 2 yıldır. (Ancak delillerin kaybolmaması için en kısa sürede yapılmalıdır).

Sonuç ve Hukuki Destek

Kusur oranı, değişmez bir hüküm değildir. Doğru deliller ve hukuki argümanlarla, hatalı verilen %100 kusurun, %0’a (tamamen haklı duruma) döndüğü pek çok örnek mevcuttur. Ancak her merciinin (SBM, Tahkim, Mahkeme) başvuru şartları ve süreleri farklıdır. Yanlış bir adım, haklıyken haksız duruma düşmenize neden olabilir.

Tuva Hukuk olarak, trafik kazasından kaynaklı kusur itirazı, değer kaybı ve hasar tazminatı süreçlerinizde uzman ekibimizle yanınızdayız. Detaylı bilgi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.