Boşanma sürecine giren çiftlerin aklındaki en önemli soru, “Evliliğimiz boyunca edindiğimiz ev, araba, paralar ve hatta borçlar ne olacak?” sorusudur. Boşanmanın hukuki adı olan “Mal Rejiminin Tasfiyesi” , boşanmada mal paylaşımı davası, tam olarak bu sorunun cevabını arar. Bu konudaki en büyük ve en maliyetli yanılgı şudur: Birçok kişi, “daha kusurlu” olan eşin (örneğin aldatan veya evi terk eden tarafın) mallardan daha az pay alacağını düşünür.
Bu kesinlikle yanlıştır.
Türk Medeni Kanunu‘na göre, 1 Ocak 2002 tarihinden sonra geçerli olan yasal mal rejimi “Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi”dir. Bu rejimde, mal paylaşımı yapılırken tarafların boşanmadaki kusuruna bakılmaz. Aldatan eş ile aldatılan eş, evlilik birliği içinde “emek” ile kazanılmış mallar üzerinde eşit (%50 – %50) hakka sahiptir.
Bir Ankara boşanma avukatının bu süreçteki temel rolü, müvekkilinin “kişisel mallarını” koruma altına almak ve “edinilmiş malların” eksiksiz bir şekilde tespit edilerek (karşı tarafça kaçırılmasını engelleyerek) adil bir şekilde paylaştırılmasını sağlamaktır.
Bu rehberde, hangi malların paylaşıma dahil olduğunu, hangilerinin tamamen size ait olduğunu ve bu teknik davanın nasıl işlediğini adım adım açıklayacağız.
Edinilmiş Mallar ve Kişisel Mallar Nedir?
Boşanmada mal paylaşımı davasında en çok merak edilen konulardan bir tanesi de budur. Edinilmiş mallar ve kişisel mallar. 1 Ocak 2002 tarihinden sonra evlenen (veya bu tarihten sonra mal edinen) çiftler için yasal rejim olan “Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi”, tüm malları iki ana gruba ayırır. Davanın sonucu, malların bu iki gruptan hangisine girdiğinin doğru tespit edilmesine bağlıdır.
Kişisel Mallar (Paylaşıma Girmeyen Mallar)
Bunlar, evlilik birliği içinde edinilmiş olsalar bile, kanun gereği paylaşıma tabi tutulmayan ve tamamen o eşe ait olan mallardır.
- Evlilikten Önceki Mallar: Evlenmeden önce sahip olduğunuz tüm mal varlığı (ev, araba, para, arsa) sizin kişisel malınızdır.
- Miras Kalan Mallar: Evlilik devam ederken dahi, ailenizden size miras yoluyla intikal eden her türlü mal varlığı (para, mülk) sizin kişisel malınızdır.
- Karşılıksız Kazanılan Mallar (Bağış, Hediye): Evlilik içinde size yapılan bağışlar, hediyeler (örn: ailenizin size hibe ettiği para) veya piyango gibi şans oyunlarından kazanılan ikramiyeler kişisel malınızdır.
- Manevi Tazminat Alacakları: Evlilik sırasında yaşadığınız (boşanma veya başka bir) olay nedeniyle kazandığınız manevi tazminat alacakları kişisel malınızdır.
- “Benzersiz Bilgi” (Kişisel Malların Yerine Geçen Değerler): Kişisel malınızı satıp, yerine başka bir mal alırsanız, o yeni mal da kişisel mal sayılır.
- Örnek: Evlenmeden önce sahip olduğunuz bir arabanızı (kişisel mal) satıp, o parayla evlilik içinde yeni bir araba alırsanız, bu yeni araba da (değer değişimi oranında) kişisel malınız sayılır.
Edinilmiş Mallar (Yarı Yarıya Paylaşılan Mallar)
Bunlar, evlilik birliği içinde, her iki eşin de “emeğinin karşılığı” olarak elde ettiği tüm mal varlığıdır. Bu malların kimin adına tapuda kayıtlı olduğunun veya paranın kimin banka hesabında biriktiğinin hiçbir önemi yoktur. Boşanmada mal paylaşımı konusunda üzerinde titizlikle durulması gereken noktalardan birisidir.
- Çalışmanın Karşılığı Olan Tüm Gelirler: Her iki eşin de maaşları, primleri, ikramiyeleri.
- Kıdem Tazminatı / İhbar Tazminatı: Evlilik birliği içinde çalışılan döneme ait kıdem tazminatı (veya işten çıkarma sonucu alınan diğer tazminatlar) edinilmiş maldır.
- Sosyal Güvenlik Ödemeleri: Emekli maaşı, maluliyet aylığı gibi ödemeler.
- Bu Paralarla Alınan Mülkler: Evlilik içinde maaşla veya birikimle alınan ev, araba, arsa, yazlık vb. tüm mülkler.
- “Benzersiz Bilgi” (En Kritik Nokta): Kişisel Malların Gelirleri Bu, en çok gözden kaçan teknik detaydır: Kişisel malın kendisinin paylaşıma girmeyeceğini söylemiştik. Ancak o kişisel malın evlilik süresince getirdiği “gelir” (kira, faiz vb.) edinilmiş mal sayılır ve paylaşılır!
Örnek: Babanızdan size miras kalan bir daireniz var (Bu daire sizin kişisel malınızdır, paylaşılmaz). Ancak bu daireyi evliliğiniz boyunca 10 yıl kiraya verdiniz ve kira geliri elde ettiniz. İşte o elde edilen kira gelirleri (veya bu gelirle alınan yeni mallar) edinilmiş maldır ve boşanma halinde eşinizle yarı yarıya paylaşılır.
Bu yazımızla birlikte Çekişmeli Boşanma Davası ve Hukuki Süreç başlıklı yazımızı da okuyabilirsiniz.
Mal Paylaşımı Davası (Tasfiye) Süreci Nasıl İşler?
“Boşanmada mal paylaşımı” davası, boşanma davası ile birlikte açılabilen ancak sonucu boşanmaya bağlı olan teknik bir davadır. Bir Ankara boşanma avukatının stratejik rolü, bu sürecin her adımını müvekkilinin lehine yönetmektir.
Mal Paylaşımı Davası Ne Zaman Açılır?
Boşanmada mal paylaşımı davası ne zaman açılmalıdır?. Boşanma davası açıldığı anda mal paylaşımı davası da açılabilir. Ancak mahkeme, mal paylaşımı hakkında bir karar verebilmek için öncelikle boşanma kararının verilmesini ve bu kararın kesinleşmesini bekler. Eğer boşanma davası reddedilirse, mal paylaşımı davası da “konusuz kaldığı” için reddedilir.
Boşanma kararınız kesinleştikten sonra, mal paylaşımı davası açmak için 10 yıllık bir zamanaşımı süreniz vardır. Bu 10 yıllık süreyi kaçırırsanız, evlilikte edindiğiniz mallar üzerindeki hakkınızı dava yoluyla talep edemezsiniz.
Malların Değeri Hangi Tarihe Göre Hesaplanır?
Bu, boşanmada mal paylaşımı davasının en kritik ve en çok karıştırılan teknik noktasıdır. Mahkeme iki farklı tarihi esas alır:
- Hangi Malların Paylaşılacağı (Mal Varlığının Tespiti): Paylaşıma girecek olan “edinilmiş mallarınızın” tespiti, boşanma davasının açıldığı tarihe göre yapılır. Yani, boşanma davasını açtığınız gün, evliliğinizin mal rejimi “durmuş” sayılır. O tarihten sonra (dava sürerken) kendi emeğinizle kazandığınız mallar (yeni maaşınızla aldığınız araba vb.) artık kişisel malınızdır ve paylaşıma girmez.
- Malların Hangi Değerinin Paylaşılacağı (Değerleme Tarihi): Malların tespiti dava tarihine göre yapılsa da, bu malların parasal değeri, dava tarihine göre hesaplanmaz. Yargıtay’ın yerleşik uygulamasına göre mallar, mahkemenin karar verdiği tarihe en yakın tarihteki “gerçek (rayiç) piyasa değerleri” üzerinden paylaştırılır.
Örnek: 2021’de dava açtığınızda 1.000.000 TL olan bir ev, dava 2025’te bittiğinde 8.000.000 TL olmuşsa, hesaplama 8 Milyon TL üzerinden yapılır. Bu, enflasyonist ortamlarda hak kaybı yaşamamanız için hayati bir kuraldır.
Peki ya Borçlar? (Ev Kredisi, Tüketici Borcu vb.)
Mal rejimi sadece “varlıkları” değil, “borçları” da kapsar. Evlilik birliği içinde, edinilmiş mallara yönelik yapılan veya ailenin ortak yaşamı için harcanan borçlar (örneğin alınan evin konut kredisi, aile arabasının kredisi, çocukların okul masrafları için çekilen kredi) da ortak kabul edilir.
Hesaplama yapılırken, malların toplam değerinden (aktifler), bu ortak borçlar (pasifler) düşülür ve kalan “net artık değer” yarı yarıya (%50) paylaştırılır. Boşanmada mal paylaşımı davası bu noktada önemlidir. Bir çok konunun bilinmesi veya konuya hakim bir avukat ile yola çıkmak haklarınızın korunması adına önemlidir.
Eşim Malları Benden Kaçırırsa Ne Olur? (Mal Kaçırma)
Birçok eş, boşanma davası açılmadan hemen önce, paylaşıma girmemesi için malları (ev, araba vb.) başkalarına (genellikle bir akrabasına) düşük bedelle veya bedelsiz olarak devreder.
Eğer bu devir işlemi, boşanma davasının açılmasından önceki 1 yıl içinde yapılmışsa ve diğer eşin rızası olmadan, açıkça “mal paylaşımından kaçırma” amacıyla yapılmışsa, mahkeme bu devir işlemini “yok hükmünde” sayar. O mal (veya değeri) sanki hala sizin ortak malınızmış gibi hesaplamaya dahil edilir ve karşı tarafın payından düşülür. Bu durumu ispatlamak, boşanmada mal paylaşımı davasının en önemli aşamalarından biridir.
Konu ile ilgili olarak Anlaşmalı Boşanma Davası ve Boşanma Protokolü Başlıklı yazımızı da okuyabilirsiniz.
Özel Durumlar
Boşanmada mal paylaşımı davalarında bazı varlıkların hesabı, standart bir ev veya arabadan daha karmaşıktır. İşte en sık karşılaşılan 3 özel durum:
Krediyle Alınan Ev veya Arabanın Paylaşımı
Çiftler genellikle evlilik birliği içinde konut veya taşıt kredisi çekerler. Boşanma davası açıldığında bu kredinin bir kısmı ödenmiş, bir kısmı ise henüz ödenmemiştir.
- Paylaşıma giren kısım, evin tamamı değildir. Paylaşıma giren, evlilik birliği içinde ödenmiş olan kredi taksitlerinin toplamıdır.
- Hesaplama Nasıl Yapılır?
- Mahkeme, evin güncel rayiç değerini (örn: 10.000.000 TL) belirler.
- Evlilik içinde ödenen toplam taksitlerin, evin toplam maliyetine (peşinat + toplam kredi) oranı bulunur. (Örn: Evin %60’ı evlilik içinde ödenmiş).
- Evin güncel değerinin (10 Milyon TL), bu orana (%60) tekabül eden kısmı (6.000.000 TL) “edinilmiş mal” olarak kabul edilir.
- Bu 6 Milyon TL, eşler arasında yarı yarıya (3 Milyon TL – 3 Milyon TL) paylaştırılır.
- Kredinin Kalan Borcu: Boşanma davası açıldıktan sonra ödenmeye devam eden kredi taksitleri ise “kişisel mal” sayılır ve ödeyen eşe ait olur.
Ziynet Eşyaları (Düğün Takıları) Mal Paylaşımına Girer mi?
Boşanmada mal paylaşımı davasında ziynet eşyalarının durumu nedir? Paylaşıma girer mi? Cevabı hemen verelim,hayır. Bu, mal paylaşımından tamamen ayrı bir konudur ve en büyük yanılgılardan biridir.
- Hukuki Niteliği: Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarına göre, evlilik sırasında kadına takılan her türlü ziynet eşyası (bilezik, çeyrek altın, set vb.), kim tarafından (erkeğin ailesi veya kadının ailesi) takılmış olursa olsun, kadının “kişisel malı” sayılır. Bunlar kadına bağışlanmış kabul edilir.
- Sonuç: Ziynet eşyaları, mal paylaşımında %50 hesaba dahil edilmez. Kadın, bu eşyaları “Ziynet Eşyası İadesi Davası” adı verilen ayrı bir dava ile (veya boşanma davası içinde) talep eder.
- Tek istisna, erkeğe takılan (örn: saat veya erkeğe özgü takılar) ve kadına özgü olmayan takılardır. Bunlar erkeğin kişisel malı sayılabilir.
Şirket Hisseleri ve Değer Artış Payı
Eşlerden biri evlilik birliği içinde bir şirket kurmuşsa veya mevcut bir şirketin hisselerini edinmişse, bu hisseler ve şirketin değeri de mal paylaşımına girer.
- Şirket Evlilik İçinde Kurulmuşsa: Şirket “edinilmiş mallarla” (maaş, birikim vb.) kurulmuşsa, şirketin kendisi (yani hisseleri) edinilmiş maldır ve değeri paylaşılır.
- Şirket Evlilikten Önce Varsa: Eğer şirket eşin “kişisel malı” ise (evlenmeden önce ona aitse veya miras kalmışsa), şirketin kendisi paylaşılmaz.
- Değer Artış Payı: Ancak, diğer eş (örn: ev hanımı olan eş veya şirkette ücretsiz çalışan eş), evliliğin devamı süresince bu şirketin büyümesine “emek” veya “maddi katkı” sağlamışsa (örn: ev işlerini yaparak diğer eşin tamamen işe odaklanmasını sağlamışsa), şirketin evlilik süresince elde ettiği “değer artışından” pay isteme hakkı doğar. Bu, hesaplaması en zor ve en çok uzmanlık gerektiren teknik konulardan biridir.
Boşanmada Mal Paylaşımı Sıkça Sorulan Sorular
Sonuç
Boşanmada mal paylaşımı davası, boşanma sürecinin en teknik, en karmaşık ve finansal açıdan en önemli ayağıdır. Bu süreçte “kusur” ile “paylaşım” kavramlarını karıştırmak, hangi malın “kişisel” hangisinin “edinilmiş” olduğunu doğru tespit edememek veya 10 yıllık zamanaşımı süresini kaçırmak, telafisi imkansız hak kayıplarına yol açabilir.
Tuva Hukuk olarak, müvekkillerimizin haklarını korumayı ve hukuki süreçleri en şeffaf şekilde yönetmeyi ilke ediniyoruz. Ankara Avukat arayışınızda, alanında yetkin ekibimizle hukuki süreçlerinizi en başından sonuna kadar titizlikle takip ediyoruz. Aile ve Boşanma Hukuku alanındaki uzmanlığımız ve tecrübemizle, bu teknik tasfiye sürecini sizin adınıza en adil şekilde yönetmek için buradayız.
Detaylı bilgi ve hukuki danışmanlık için bizimle iletişime geçmekten çekinmeyin.
